Leren luisteren naar de Engel (6)
Maar het andere element, dat van de hoogmoed, is even gevaarlijk, zo niet gevaarlijker dan luiheid, om de mensen af te houden van de praktijk van volgzaamheid. Dit blijkt ook uit het verhaal van Christus die naar zijn geboortestad kwam en predikte in de synagoge. De mensen luisterden niet naar hem. Hun harten waren gesloten. Waarom? Omdat hij de zoon van de timmerman was! “Wat heeft hij ons te vertellen? Het is duidelijk dat hij niets weet wat wij niet al weten.”
Een ander krachtig voorbeeld van de onwil om te leren als gevolg van hoogmoed zien we in het verhaal van de blindgeboren man. Jezus genas hem, en toen de Farizeeën ontdekten dat Jezus het wonder op de sabbat had verricht, weigerden zij dit te aanvaarden als een teken van de goddelijke gunst. De man die genezen was, zei tegen de Farizeeën:
“Waarom, dit is een wonder! Jullie weten niet waar hij vandaan komt en toch heeft hij mijn ogen geopend. Wij weten dat God niet naar zondaars luistert, maar als iemand een aanbidder van God is en zijn wil doet, zal God naar hem luisteren. Nooit sinds het begin van de wereld heeft men gehoord dat iemand de ogen opende van een blindgeborene. Als deze man niet van God was, kon hij niets doen.” Zij antwoordden hem: “U bent in volle zonde geboren, en wilt u ons onderwijzen?” En zij wierpen hem uit (Joh 9:30-34).
Dit is een meest voorkomende vorm van misleidende argumentatie. In plaats van de kracht en de logica van een argument aan te pakken, vallen we de persoon aan. Als we de persoon kunnen verwerpen, slagen we er, tenminste psychologisch, in om de waarheid die de persoon naar voren brengt te verwerpen.
Een recenter voorbeeld: nog niet zo lang geleden heeft kardinaal Ratzinger in een artikel met theologische en liturgische argumenten aangetoond waarom rockmuziek absoluut ongeschikt is voor gebruik in de heilige liturgie.
Van degenen die reageerden op de verklaring van kardinaal Ratzinger probeerde niemand zijn theologische argumenten te raken. Zij wezen hem eenvoudigweg af door te zeggen dat hij te oud was en geen voeling had met de behoeften van de hedendaagse jeugd, enz.
Dit is een ernstig en veel voorkomend gebrek aan volgzaamheid. Dit is helaas een van de meest voorkomende manieren waarop mensen de waarheid verwerpen. Het is een ernstig vergrijp tegen volgzaamheid.
In dezelfde lijn, maar met een iets andere draai, is onze neiging om mensen af te wijzen, gewoon omdat we ons niet tot die persoon aangetrokken voelen.
Zelfs als we het eens zijn met wat de persoon zegt. Maar we respecteren de persoon niet. We vermoeden dat hij niet oprecht is, of dat hij verwaand en trots is. We denken dat hij geen gave heeft om te spreken. We hebben reden om boos op hem te zijn, of we zijn jaloers op hem. Om welke andere reden dan ook voelen we een natuurlijke antipathie tegen hem.
Als gevolg daarvan luisteren we niet naar wat hij ons te zeggen heeft.
Deze neigingen zijn het meest opmerkelijk als we het hebben over onze volgzaamheid ten opzichte van onze Heilige Engel, want de Engel spreekt niet alleen rechtstreeks tot ons.
Niet zelden probeert de Engel ons te leiden via de mensen om ons heen.